Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’ndeki buhar ihtiyacının tamamı ile elektrik ihtiyacının üçte birini karşılayacak, 120 milyon dolar dolayında yatırım bedeli olan DOSAB Buhar ve Elektrik Üretim Santrali Projesi’nde son aşamaya gelindi.
DOSAB Buhar ve Elektrik Üretim Santrali, 2011 yılı Mart ayında yapılan Olağan Genel Kurulda gündeme gelmiş ve yönetime bu konuda yetki verilmişti. Bölge Müdürlüğünün bir buçuk yıldan bu yana yaptığı çalışmalar neticesinde, 17 Aralık 2012 tarihinde DOSAB Konferans Salonu’nda teknik bilgilendirme toplantısı yapıldı.
BİLGİLENDİRME TOPLANTISI YAPILDI
Bilgilendirme toplantısına, DOSAB’dan 73 sanayici ve işadamı katıldı. DOSAB Başkanı Ferudun Kahraman, Başkan Yardımcısı İlhan Sarı, Yönetim Kurulu Üyesi ve Enerji Komisyonu Başkanı Ersan Özsoy, Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Oran da toplantıda hazır bulundu. Başkan Kahraman’ın konuşması ve Bölge Müdürü Serhat Şengül’ün sunumunun ardından soru-cevaplarla santral konusu 2,5 saate yakın tartışıldı. Sonuçta, DOSAB sınırları içinde 32 dönüm alanda ve yaklaşık 120 milyon dolara mal olacak yatırımın yapılması konusunda görüş birliğine varıldı.
KAHRAMAN: SANTRAL İÇİN İKİ TEMEL GEREKÇEMİZ VAR
DOSAB Yönetim Kurulu Başkanı Ferudun Kahraman yaptığı konuşmada şunları söyledi: “2011 yılında yaptığımız genel kurulda, bölgemizle ilgili üç önemli proje sözünü vermiştik. Akaryakıt kullanımı konusunu kısa sürede çözdük. SCADA sistemimizde geçici kabulü yaptık, üçüncü projemiz de enerji santraliydi. Enerji santrali konusunu önemsiyoruz, çünkü iki temel gerekçemiz var; Birincisi enerjide gelecekteki arz güvenliğini bölge sanayimize sağlamak istiyoruz. İkincisi de gelirleri giderek düşen organize sanayi bölgelerinin yatırım yapıp çağdaş hizmetler üretmesi için DOSAB’ın geleceğini garanti altına alıyoruz.
UCUZ BUHAR VE ELEKTRİK SAĞLANACAK
Bildiğiniz gibi bölgemizde faal firmaların yüzde 68’e yakını tekstil sektöründe, buhar ihtiyacımız fazla. Firmalarımızın rekabet edebilir şekilde çalışıp ayakta kalması ve gelişmesi için uygun maliyetli ve kaliteli enerji girdisinin garantisi bu santral olacaktır. Özellikle enerjide arz güvenliği ve maliyet gelecekte ayakta kalmanın formülüdür. Bu santral hem buhar hem de bölgemizin tüketiminin üçte biri oranında elektrik enerjisi üreterek, maliyetlerimizde bizleri önemli ölçüde rahatlatacaktır. Yaptığımız hesaplamalara göre, bugünkü fiyatlar üzerinden, buharda ve elektrikte yüzde 20’lere varan oranda indirimler söz konusu olacaktır.
GELECEĞİMİZ İÇİN HAYATİ ÖNEMDE
Yine organize sanayi bölgelerinin elektrik, doğalgaz gibi hizmetlerinden elde ettikleri gelirler son yıllarda her geçen gün azaldı. OSB’ler değişen gelirler karşısında bütçe yapmakta, bütçelerini tutturmakta büyük sıkıntılar yaşıyorlar. Oysa bölgelerin, yatırım yapabilmesi, katılımcılarına çağdaş hizmetler sunabilmesi için öngörülebilir kalıcı gelirlere ihtiyacı var.
Bu açıdan, buhar ve elektrik santralimiz DOSAB’ın 25-30 yıllık geleceğini garanti altına alacak bir projedir. Santral gerekliliği konusunda, bu sebeplere daha birçoğu eklenebilir, ancak yukarıda bahsettiğim iki konu, hem bölgemiz hem de fabrikalarımızın geleceği için hayati önemdedir.
KÖMÜR TEMİNİ VE FİNANSMAN
Genel kurulumuzun ardından iki yıla yakın bir süre geçti. Bu sürenin fazla olduğunu düşünebilirsiniz, ancak değildir. Çünkü, santralin bölgemiz içinde ve yerli kaynaklı kömür santrali olarak kurulacak olması, sağlıklı bir fizibilite çalışmasını gerektiriyordu. Kömürün uzun süreli ve sıkıntısız bir biçimde tedariğini sağlamak amaçlı çalışmalarımız titizlikle sürdürüldü. Bu arada birçok alternatif konu da araştırıldı. Bugün sanayicilerimizin karşısındayız, çünkü attığımız sağlam adımların ardından kömür ve müşavirlik konusunda anlaşmaları yapacak noktaya gelmiş durumdayız.
Santralimizin finansmanı konusunda da geçen sürede ülkemizin büyük bankaları ile görüşüp bir ön hazırlık yaptık. Bu projemize büyük bankaların hepsinin ilgi gösterdiğini de belirtmek isterim.
DOSAB’IN SİHİRLİ FORMÜLÜ
Benim her ortamda söylediğim bir söz var; bizler ülkemizin en çağdaş organize sanayi bölgesi olan DOSAB’ı birlik ve beraberliğimiz sayesinde, ortak akılla yöneterek oluşturduk. DOSAB’daki sihirli formül, bölge sanayicisinin bu kenetlenmesidir. Enerji santrali yatırımı, bölgemizin bugüne kadar yaptığı yatırımların toplamı büyüklükte bir yatırım bedeline sahiptir. Dolayısıyla, sanayici dostlarımızla tartışarak, yine birlik içinde hareket ederek bu yatırımı bölgemize kazandıracağız.”
ŞENGÜL: ENERJİ TEDARİĞİNDE SIKINTILI SÜREÇ VAR
DOSAB Bölge Müdürü Serhat Şengül, sunumuna enerji üretim santrali kurmaya neden ihtiyaç doğduğuna değinerek başladı. Şengül, bölge sanayicilerinin uzun yıllar enerji arz güvenliğini garantiye almak gerektiğine işaret ederek, “DOSAB’daki firmalar 2012 yılı verilerine göre yılda 1 milyar kWh elektrik, 300 milyon Sm³ doğalgaz tüketmektedir. Son günlerde EPDK’nın ve BOTAŞ’ın almış olduğu kararlar sonucunda büyük tüketicilerin piyasadan elektrik ve doğalgaz temininde riskler ortaya çıkmıştır. Bu durumun gelecekte de devam etmesi düşünülmektedir. Kurulacak santral ile Bölgemizin elektrik enerjisi ihtiyacının 1/3’ü, buhar ihtiyacının da tamamı karşılanarak, doğalgaz tüketiminde yüzde 30 oranında azalma sağlanarak elektrik ve doğalgaz ihtiyacımızın orta büyüklükteki tedarikçilerden sağlanma imkanı doğacaktır” dedi.
SANTRAL VERİMİ YÜKSEK OLACAK
Bir başka önemli sebebin, Bölge sanayicisine rekabet avantajı sağlayacak daha ucuz enerji tedarik etmek olduğunu belirten Şengül bu konuda da şunları söyledi; “Doğalgaz ve elektrik fiyatları her yıl yüksek oranlarda artmaktadır. Yıllık bazda 2012 yılı içinde elektrik fiyatları yaklaşık yüzde 15, doğalgaz fiyatları ise yüzde 37 oranında artmıştır. Teknik ekibimizin yaptığı inceleme ve çalışmalar sonucunda, kömür ile elektrik üretimi için kurulan santrallerin verimlerinin yüzde 38-42 civarında olduğu, buhar üretiminin de olmasıyla santral verimlerinin neredeyse iki kata yakın arttığı görülmüştür. Sonuç olarak, kurulacak santralin yakıtının kömür olarak seçilmesi, elektrik ve buharın birlikte üretilmesi ile santral verimin yüzde 85 mertebelerine ulaşması mümkündür. Üretilen elektriğin paçal fiyatı ile buharın birim fiyatı piyasa koşullarına göre en uygun şartlarda Bölge sanayicimize sağlanacaktır.”
BUHAR ŞEBEKESİ TESİS EDİLECEK
Yaptıkları fizibiliteler neticesinde ortaya çıkan santral teknik verilerini de katılımcılarla paylaşan Şengül, onayın ardından proje kapsamında izlenecek yol haritasını da şöyle açıkladı; “Uluslar arası bir ihale için danışman firma seçimi ve kömür tedariği öncelikli konular. Biz Bölge Müdürlüğü olarak danışman firma seçimi konusunda, yurtiçi ve yurtdışı referansları olan, konusunda tecrübeli ve Türkiye’de ofisi bulunan danışman firmaları belirleyip bu firmalar ile görüşmeler yaptık ve son aşamaya geldik. Kömür tedariğinde de Türkiye Kömür İşletmeleri ve özel sektörle görüştük. DOSAB için, bölgemiz merkezli 200 kilometre yarıçaplı bir alanda özel sektörden tedariğin daha uygun olacağı sonucuna vardık ve istediğimiz şartlara uygun kömürü bulduk. Şartlarımızı sağlayan özel kömür işletmeleri ile kömür tedarik sözleşmesi imzalama aşamasına da geldik. Son olarak, buhar şebekesinin bölge içinde tesis edilmesi gerekiyor. Tofaş’ın sıcak su kullanımı, boyahanelerin ve boyahane dışı katılımcıların buhar kullanımı için Bölgemiz içinde havai buhar şebekesi tesis edilecektir. Hali hazırda 85 dolayında buhar ve sıcak su kullanıcımız mevcuttur. Bölge sanayicimizin ihtiyacı olan buharın tamamı, kesintisiz ve sürekli olarak kızgın buhar fazında ve en az 12 bar basınçta katılımcılarımızın parselin teslim edilecektir. Her bir buhar kullanan katılımcımızın parselinde basınç düşürme ve ölçüm istasyonları buhar şebekesinin bir elemanı olarak DOSAB tarafından yaptırılacaktır.”
YOL HARİTASI...
DOSAB Bölge Müdürü Serhat Şengül, danışman firma sözleşmesini imzaladıktan sonar uluslar arası ihale şartlarına hazır hale gelmelerinin 6 ay süreceğini, ihale ardından santral yapım süresinin 24-30 ay arasında olacağını söyledi. Şengül, “Bu durumda organize sanayi bölgemizin 25.kuruluş yılı olan 2015 yılında DOSAB Buhar ve Elektrik Üretim Santralimizi devreye alabiliriz” şeklinde konuştu.
Şengül’ün konuşmasının ardından sanayiciler, proje ile ilgili görüşlerini paylaştılar ve yönetim kurulu ve teknik ekibe soru yönelttiler. Yaklaşık 2,5 saat süren toplantı sonucunda santralin kurulması konusunda 2011 yılındaki genel kurulda yönetimin yetki aldığı, geçen sürede yapılan çalışmaların yerinde olduğu, DOSAB’ın doğru bir yatırım yolunda olduğu sonucuna varıldı ve toplantı katılımcıların santralin kurulması yönünde görüş birliğine varmasıyla sona erdi.
TEKNİK VERİLER
TAMAMEN ÇEVRE DOSTU BİR TESİS OLACAK
DOSAB Bölge Müdürlüğü’nün yaklaşık iki yıl süren fizibilite çalışmaları neticesinde, kurulması planlanan DOSAB Buhar ve Elektrik Santrali ile ilgili teknik detaylar da toplantıda katılımcılarla paylaşıldı. Bölge Müdürü Serhat Şengül, bu verilerde kesin fizibilitede küçük değişiklikler olabileceğini söyledi. Şengül, “Biz, bölgemizdeki firmaların elektrik, doğalgaz, buhar vb. tüketimlerinin seyrini uzun süredir izliyor, sektörel gelişmeleri takip ediyoruz. Günümüzde ise SCADA sistemimiz ile anlık tüketimleri de görüyoruz. Tüketimin ne zaman hangi yoğunlukta olduğu, bugün ve gelecek ihtiyacı çerçevesinde çeşitli senaryolar üzerinde projemizi çalıştırdık ve ihtiyacımız olan santral verilerine ulaştık. Ayrıca çevre etkileri açısından da kapalı stok sahası, gelişen filtre teknolojileri ile tamamen çevre dostu bir tesis olacak” şeklinde konuştu.
Bilgi
ELEKTRİĞİN YÜZDE 18’İ YERLİ KÖMÜRDEN
Türkiye’nin yerli kaynak kömür potansiyelinin 12,4 milyar tonunu linyit, 1,33 milyar tonunu taşkömürü oluşturuyor. Linyit, ısıl değeri düşük, barındırdığı kül ve nem miktarı fazla olduğu için genellikle termik santrallerde yakıt olarak kullanılan bir kömür çeşidi. Buna rağmen yerkabuğunda bolca bulunduğu için sıklıkla kullanılan bir enerji hammaddesi. Taşkömürü ise yüksek kalorili kömürler grubunda. TKİ ve EÜAŞ verilerine göre ülkemizde, kömür genelde sanayide ve elektrik üretiminde kullanılıyor. Taş kömürünün yüzde 30’u elektriğe, yüzde 40’ı sanayiye, yüzde 29’u ısınmaya gidiyor. Linyit’in yüzde 76’sını termik santraller, yüzde 10’unu sanayi kullanıyor. Isınmaya yüzde 10’u gidiyor. Ülkemizde elektrik üretiminin yüzde 18-19’u yerli kömür, yüzde 9’u da ithal kömürden yapılıyor.
TERMİK SANTRAL NASIL ÇALIŞIR?
Termik santraller; katı, sıvı ve buhar halindeki yakıtlarda var olan kimyasal enerjiyi ısı enerjisine, ısı enerjisini hareket enerjisine, hareket enerjisini de elektrik enerjisine dönüştüren tesislerdir. Doğalgaz, taş kömürü, linyit, fuel-oil gibi yakıtla çalışırlar. Bir yakıtın kimyasal enerjisinin ısı enerjisi şeklinde açığa çıkması için gereken yanma kazanda olur. Kazanda açığa çıkan enerji, kazanın içerisindeki borularda dolaşan suya verilir ve su buhar fazına geçer. Enerji yüklü bu buhar, buhar türbini rotoruna verilir ve harekete geçirerek buhardaki ısı enerjisi hareket (kinetik) enerjisine dönüştürülür. Nihayet hareket enerjisi de senkron jeneratöründe elektrik enerjisine dönüşür.
AKIŞKAN YATAKLI KAZAN TEKNOLOJİSİ
Bu sistemde, yatak tabanında bulunan nozzle’larla verilen primer hava vasıtasıyla oluşturulan hava basıncı etkisiyle havada yüzer hale getirilmiş kül ve kömür karışımı ızgarasız olarak ve bir hava yastığı üzerinde yüksek verimle yakılır. Bu işlemde kömürün yanma odasında daha uzun süre kalması sağlanarak yanma işleminin daha düşük sıcaklıkta (850) olması mümkün oluyor. Bu durum çevre için zararlı olan (NOx) miktarını minimum seviyeye indiriyor. Kullanılan kömürde bulunan yüksek miktardaki zararlı gazların (SO2) yanma sırasında kazana verilen kireçle birlikte yüksek ısıda reaksiyona sokulması ile çevreye zarar vermesi engelleniyor.
