Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) tarafından 2020 verileri baz alınarak yapılan OSB Yıldızları Araştırması’na Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi katılımcısı firmalar damga vurdu. DOSAB katılımcısı 11 firma, 5 ana ve 5 yan performansın 35 sıralamasında yer aldı.
OSBÜK tarafından Türkiye’de ilk defa yapılan “OSBÜK-OSB Yıldızları Araştırması”nın sonuçları açıklandı. Araştırma ile 2020 yılı verilerine göre; Türkiye’de organize sanayi bölgelerinde en fazla ihracat yapan ilk 100 firma, en fazla yurtiçi ciro yapan ilk 100 firma, vergi öncesi en fazla kâr yapan ilk 100 firma, en fazla istihdam yapan ilk 100 firma, en fazla kadın istihdam eden ilk 100 firma ile OSB’lerde en fazla yatırım yapan ilk 50 firma, en çok Ar-Ge harcaması yapan ilk 50 firma, en fazla patent sahibi ilk 50 firma, en fazla marka tescil sahibi ilk 50 firma ve en fazla dijitalleşmeye harcama yapan ilk 50 firma belirlendi.
OSB Yıldızları Araştırması, “gönüllülük usulü” katılım ve beyan esasına göre yapılmış olmakla birlikte, araştırmanın bilgi isabeti ve analiz kalitesini arttırmak için çapraz kontrol sistemi uygulandı.
DOSAB FİRMALARI 35 YER BULDU!
5 ana performans sıralamasında, Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) katılımcısı firmalar 22 yer buldu. Araştırmanın OSB’lerde İlk 100’de karlılık tablosuna bakıldığında otomotiv devi Tofaş Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş. 1 milyar 831 milyon TL ile ilk sırada yer aldı. Tofaş aynı zamanda en fazla ihracat, en fazla yurtiçi satış, en fazla istihdam ve en fazla kadın istihdam kategorilerinde de yer aldı.
5 ana performans sıralamasında yer bulan DOSAB katılımcısı firmalar şöyle:
OSB’lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firma 2020 yılında 11 milyar 289 milyon dolarla, Türkiye genel ihracatının yüzde 6,7’sini gerçekleştirdi. OSB’lerde en fazla ihracat gerçekleştiren ilk 100 firmanın toplam ihracatı 11 milyar 289 milyon dolarken; bu rakamdan en büyük payı ise yüzde 47,8 ile 5 milyar 397 milyon dolar ihracat gerçekleştiren otomotiv endüstrisi aldı.
OSB’LERDEKİ İLK 100 FİRMA TOPLAM İHRACATIN YÜZDE 6.65’İNİ YAPTI
OSB’lerde en fazla ihracat yapan ilk 100 firmanın bölgelere göre dağılımlarına bakıldığında; Marmara Bölgesi 6 milyar 760 milyon 699 bin dolar, Akdeniz Bölgesi 1 milyar 196 milyon 517 bin dolar, İç Anadolu Bölgesi 1 milyar 48 milyon 843 bin dolar, Ege Bölgesi 883 milyon 638 bin dolar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi 875 milyon 599 bin dolar, Karadeniz Bölgesi 488 milyon 912 bin dolar, Doğu Anadolu Bölgesi ise 34 milyon 419 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
En fazla ihracat yapan illerde ise; sırasıyla Bursa, Gaziantep ve İstanbul başı çekti.
OSB’ERDE İLK 100 FİRMA 128 BİN KİŞİYİ İSTİHDAM ETTİ
2020 yılında “OSB’lerde En Fazla İstihdam Yapan İlk 100 Firma”nın toplam istihdamı ise 128 bin kişi oldu. OSB’lerde en fazla istihdam yapan ilk 100 firma, 358 OSB’deki toplam istihdamın yüzde 5,80’ini gerçekleştirdi. Bu 100 firmanın istihdam profiline bakıldığında 105 bin 361 mavi yakalı, 22 bin 649 beyaz yakalı olduğu görüldü. “En Fazla istihdam Yapan İlk 100 Firma”nın toplam istihdamının 18 bin 145 kadın, 109 bin 865 ise erkek istihdamı oluşturdu.
Bu istihdam performansının bölgelere dağılımı incelendiğinde ise, Marmara Bölgesi’nde 61 bin 748, Akdeniz Bölgesi’nde 17 bin 267, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 15 bin 62, Ege Bölgesi’nde 14 bin 711, İç Anadolu Bölgesi’nde 13 bin 659, Karadeniz Bölgesi’nde 3 bin 195 ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde 2 bin 369 kişi istihdam edildi.
“OSB’lerde En Fazla İstihdam Yapan 100 Firma”nın sektörel dağılımında ise yüzde 31,57 ile otomotiv endüstrisi ilk sırada yer alırken; onu yüzde 25,17 ile tekstil ve hammaddeleri, yüzde 8,36 ile demir ve demir dışı metaller, yüzde 5,75 ile halı, yüzde 5,59 ile de ambalaj sektörü takip etti.
KADIN İSTİHDAMINDA TEKSTİL VE OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ ÖNE ÇIKTI
Araştırmanın çarpıcı verileri arasında kadın istihdamına dair oranlar da dikkat çekiyor. 2020 yılında “OSB’lerde En Fazla Kadın İstihdam Eden İlk 100 Firma”ya baktığımızda, toplam 24 bin 819 kişinin istihdam edildiğini görüyoruz.
Araştırmaya göre en fazla kadın istihdam eden 100 firmanın bölgesel dağılımına göre; Marmara Bölgesi’nde 13 bin 525, Ege Bölgesi’nde 6 bin 127, Akdeniz Bölgesi’nde bin 834, Karadeniz Bölgesi’nde bin 594, İç Anadolu Bölgesi’nde 970, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde de 769 kadın istihdam edildi.
Söz konusu firmaların sektörel dağılımına baktığımız da, yüzde 39,05’inin tekstil ve hammaddeleri, yüzde 17,59’unun otomotiv endüstrisi, yüzde 9,12’sinin gıda, yüzde 7,97’sinin hazır giyim ve konfeksiyon, yüzde 4,67’sinin de ambalaj sektöründen oluştuğu görülüyor.
YATIRIMIN LİDER İSMİ; TOFAŞ
Araştırmaya göre; 2020 yılında OSB’lerde en fazla yatırım yapan ilk 50 firma, toplam 7 milyar 993 milyon 923 bin 968 TL yatırım gerçekleştirdi.
Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 868 milyon 320 bin TL’lik yatırım tutarı ile listede liderlik koltuğuna otururken, onu Merinos Halı Sanayi ve Ticaret A.Ş. takip etti.
Gaziantep’in öne çıkan firmalarından biri olan Merinos, 2020 yılında 618 milyon 53 bin TL yatırım gerçekleştirdi. Listede üçüncülüğe yerleşen Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş ise 617 milyon 59 bin TL ile Bursa’nın güçlü firmalarından biri olarak listede yerini aldı.
OSB’ler de faaliyet gösteren firmaların rekabetçi ve yenilikçi yapılarını korumaları için yaptıkları Ar-Ge yatırımları da araştırmanın bir diğer dikkat çeken verilerinden.
Araştırma’da OSB’lerde en fazla Ar-Ge harcaması yapan ilk 50 firmanın 2020 yılı harcamalarının Türkiye’nin aynı yıl gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının yüzde 2,61’ini, 2020 yılı tüm imalat sanayi gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının ise yüzde 7,06’sını oluşturduğu görülüyor. Söz konusu 50 firma, toplam 1,4 milyar dolar Ar-Ge harcaması gerçekleştirmiş durumda.
Otomotiv endüstrisi 15 firma ile OSB’lerde en fazla Ar-Ge harcaması yapan firma sayısıyla listeye ağırlığını koymuş durumda. En fazla Ar-Ge harcaması yapan firma ise Bursa Demirtaş OSB’den TOFAŞ. Otomotivi 6 firma ile makine sanayisi ve tekstil izliyor. Üçüncü sırada 5 firma ile kimya sanayii var.
Araştırmanın patent ve dijitalleşme harcamaları da dikkat çekici veriler ortaya koyuyor. OSB’lerde patent sayısına göre ilk 50 firmanın toplam patent sayısı 922’ye ulaşmış durumda. Çağı yakalamak için en önemli araçlardan olan dijitalleşme konusunda da dijital harcamalara göre ilk 50 firmanın toplam 89,4 milyon TL harcama yaptığı görülüyor. Gebze OSB’de yer alan Bilim İlaç firması patent listesinde 258 adet patent ile ilk sırayı alırken, Bursa OSB’de bulunan Bosch’un 114 ve Demirtaş OSB’de yer alan Tofaş’ın 96 patenti bulunuyor.
